ایران‌بوم

به گزارش خبرنگار خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، در مسیر دهستان خرمدشت به جاده‌ای فرعی وارد می‌شوی، دیری نمی‌گذرد که گنبد امامزاده زینب خاتون چشم را نوازش می‌دهد بعد از زیارت و خلوت با حضرت دوست در محوطه امامزاده چرخی می‌زنی و در کمال حیرت دربی کوچک توجهت را جلب می‌کند.

از در کوچک پا به داخل می‌گذاری، راهرویی پهن و تاریک حس کنجکاویت را تحریک می‌کند و قدم به قدم جلو می‌روی و رفتن به زیرزمین را حس می‌کنی کم کم محوطه‌ای که به سالن شباهت دارد جلوی چشمانت هویدا می‌شود، در اطراف سالن اتاق‌هایی با سقف کوتاه خودنمایی می‌کنند.

اتاق‌ها را که پشت سر می‌گذاری راهرویی دالان شکل و پیچ در پیچ گویی صدایت می‌کند با اینکه ارتفاعی بسیار کوتاه دارد اما رنج خمیده راه رفتن را به جان می‌خری و پا به این دالان عجیب می‌گذاری. راهرویی باریک و کوتاه که در طول مسیر چاه‌هایی در اطراف آن پدیدار می‌شوند. رد پای گذشتگان و جریان زندگی آنها را حس می‌کنی گویی که هنوز در این شهر زندگی می‌کنند.

اینجا شهر تاریخی تهیق است.

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری درخصوص این شهر تاریخی گفت: در سال 1384 این مکان توسط ساکنین کشف و در سال 1385 به شماره ثبت 18015 به ثبت آثار ملی رسیده است.

وی با اشاره به اهمیت این شهر تاریخی به عنوان یکی از زیباترین دست‌کن‌های کشور عنوان کرد: در فصل اول کاوش این شهر که 85 روز به طول انجامید 600 متر مربع شهر با هزینه 40 میلیون تومان مرمت شده است.

سیدمحمد حسینی تصریح کرد: کاوش این شهر بی‌نظیر به اتمام نرسیده و در صورت تأمین بودجه بهار سال آینده فصل دوم کاوش ادامه خواهد یافت.

این مقام مسئول اظهار کرد: این شهر در حقیقت دو نوع کاربری داشته که یکی استفاده از آن جهت زندگی فصلی و دیگری استفاده به عنوان پناهگاه در زمان حمله دشمن بوده است.

وی با تأکید بر اهمیت حفاظت و نگه‌داری این یادگار تاریخی بیان کرد: نوع کاربری این شهر باید تعیین شده و همچنین آماده‌سازی این مکان جهت بازدید عموم و آشنایی مردم با زندگی گذشتگان از برنامه‌های این سازمان است.

150 سال زندگی گذشتگان در عمق شش متری از زمین

به گزارش ایسنا، کاوش‌گر دست‌کن‌های تهیق در این نشست از ظرافت و سختی‌های کار سخن به میان آورد و گفت: در ابتدای کاوش یک صخره 60 تنی مسیر را بسته بود و جهت دسترسی به این شهر راهی جز از بین بردن این صخره وجود نداشت و با توجه به لزوم علت آسیب نرسیدن به بناها کار بسیار مشکلی برای برداشتن این صخره به انجام رسید.

اسماعیل شراهی افزود: قدمت این شهر زیرزمینی به اواخر دوران ایلخانان و اوایل دوران سلجوقیان می‌رسد که در ادامه کار کاوش دقیق‌تر می‌توان در مورد قدمت این مکان اظهار نظر کرد.

وی با اشاره به معماری این شهر اظهار کرد: در ساخت این مکان از شکل طبیعی زمین تبعیت شده که از این روش تحت عنوان معماری در بستر کنگلومرایی یا سر نام برده می‌شود.

وی عنوان کرد: سازندگان و حفاران این دست‌کن‌ها با یک کار مهندسی سقف و کف را نگه داشته‌اند و با حفظ بافت کنگلومرایی لایه میان سقف و کف را تراشیده‌اند و اتاق‌ها را شکل داده‌اند.

این باستان‌شناس در خصوص کم ارتفاع بودن برخی از نقاط بیان کرد: در این مکان‌ها لایه کناری سفت بوده و برای تخریب نشدن بافت کنگلومرایی این قسمت‌ها با ارتفاعی کوتاه درست شده است.

شراهی به وسعت پنج‌هزار متر مربعی این شهر اشاره و اظهار کرد: تا به حال در این دست‌کن یک سالن، 10 اتاق و چهار انبارک کشف شده که ارتفاع آنها از 80 سانتیمتر تا 1.60 سانتیمتر و در ابعاد دو در 13 متر تا 1.80 در دو متر متغیر است.

کاوش‌گر دست‌کن‌های خمین از زندگی مردم در این مکان تاریخی سخن به میان آورد و ادامه داد: برآوردهای باستان‌شناسی نشان می‌دهد مردم در زمان سلجوقیان حدود 150 سال در این دست‌کن‌ها زندگی کرده‌اند که احتمالا به جهت محفوظ ماندن از دشمن بوده است.

این باستان‌شناس به جمعیت زیادی که در این شهر زندگی می‌کرده‌اند، اشاره و عنوان کرد: در این مکان گل میخ‌هایی مربوط به درب‌های چوبی پیدا شده است که نشان می‌دهد اتاق‌ها کاملا پوشیده و با درهای 50 سانتیمتری چوبی بسته می‌شده که به علت رطوبت از بین رفته‌اند.

شراهی اظهار کرد: در هر اتاق اشیاء خاصی پیدا شده و احتمال بر این است اتاقی که اشیاء گران‌بهاتری را در دل خود جای داده متعلق به افراد ثروتمندتر بوده است.

وی به چاه‌های موجود در اتاق‌ها اشاره کرد و افزود: برخی از این چاه‌ها به عمق پنج متر هستند که احتمالا چاه آب بوده، ولی چاه‌های با عمق کم‌تر چاله‌های زباله بوده‌اند.

این باستان‌شناس ادامه داد: در چاه‌های زباله اشیاء ناکارآمد را قرار می‌دادند، اشیاعی که امروزه برای ما بسیار با ارزش هستند و آنها فکرش را نمی‌کردند که دورریزشان امروزه با احترام در موزه‌ها نگه‌داری شود.

اسماعیل شراهی به تعداد زیاد انگشتر، گوشواره و سرمه‌دان کشف شده اشاره و بیان کرد: پیدا شدن این اشیاء نشان می‌دهد تعداد زنان از مردان بیشتر بوده است.

وی از عجایب یکی از چاه‌ها سخن گفت و ادامه داد: در این چاه جسد یک مرد و یک زن که کاملا سوخته‌اند پیدا شده است. مطالعاتی بر روی این اجساد در حال انجام است تا اطلاعات کامل‌تری در خصوص مردمی که در این مکان زندگی می‌کرده‌اند به دست آوریم.

کاوش‌گر تهیق بیان کرد: یکی از مستنداتی که نشان می‌دهد مردمی که در این مکان زندگی می‌کرده‌اند مسلمان بوده‌اند کشف شدن سفال‌هایی با حکاکی آیات قرآن است.

شراهی از رازهای پنهان این شهر گفت و افزود: پیش‌بینی‌ها بر این است که در فصل دوم اکتشاف اطلاعاتی از مطبخ و مسجد و یا معبد این مردمان به دست آوریم.

به گزارش ایسنا، بر روی این شهر زیرزمینی خانه‌ای مسکونی متعلق به سید کمال ابوالحسنی قرار گرفته که در حال حاضر در این خانه زندگی می‌کند.