زیست بوم
تالاب‌ها با فعال شدن چاه‌های غیرمجاز نابود می‌شوند
- زيست بوم
- نمایش از چهارشنبه, 08 ارديبهشت 1389 12:13
- بازدید: 2495
«با مصوبه مجلس شورای اسلامی در مورد قانونی کردن فعالیت چاه‌های غیرمجاز، تالاب‌های ایران برای همیشه می‌خشکند.»
برگرفته از روزنامه اطلاعاتمحمدباقر صدوق معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان این مطلب در گفت‌وگو با مهر افزود: مصوبه اخیر مجلس که طی آن «وزارت نیرو موظف است برای تمامی چاه‌های آب کشاورزی فعال بدون پروانه واقع در دشت‌های ممنوعه آبی که قبل از پایان سال 1385 حفر و شناسایی شده‌اند، پروانه صادر کند»، می‌تواند تأثیر منفی بر اجرای مناسب برنامه جامع مدیریت و تعادل آبی تالاب‌های ایران بگذارد و عملاً این فرآیند را فلج کند که قطعاً آینده‌ای تاریک و نامعلوم برای محیط‌زیست کشورمان به دنبال خواهد داشت.
به گفته صدوق، یکی از مشکلات عمده سایت‌های مطالعاتی طرح بین‌المللی حفاظت از تالاب‌های ایران، محدودیت منابع آبی و بهره‌برداری بی‌رویه از آن‌ها است.
او افزود: این مسأله علاوه بر آب‌های سطحی، شامل آب‌های زیرزمینی و سفره‌های زیرسطحی مرتبط با تالاب‌ها هم می‌شود.
بنابراین گزارش در حال حاضر 949 حلقه چاه در اطراف دریاچه پریشان (فارس) حفر شده که از این تعداد 277 حلقه غیرمجاز هستند و 30 درصد چاه‌ها را شامل می‌شوند، با این حال 239 پرونده قضایی در دادگستری‌های کشور در مورد چاه‌های غیرمجاز وجود دارد که عملاً با این مصوبه مجلس غیرقابل پیگیری خواهند شد و این موجب می‌شود که زمینه سودجویی بهره‌برداران غیرمجاز از منابع آبی فراهم شود که مشکلات فراوانی را برای محیط‌زیست ایران به وجود می‌آورد.
معاون محیط طبیعی سازمان حفاظت محیط‌زیست با بیان این که در شرایط کنونی، کمبود منابع آبی یکی از بزرگ‌ترین مشکلات تالاب‌های ایران و عامل خشکی بسیاری از آنهاست، افزود: با توجه به تأثیر مصوبه ذکر شده بر فرآیند طرح جامع مدیریت تالاب‌های کشور، لازم است این مصوبه هرچه سریع‌تر توسط نمایندگان مجلس رسیدگی شود؛ در غیر این صورت پیامدهای آن می‌تواند تالاب‌های کشور را به تشت نمک تبدیل کند.
به عقیده کارشناسان محیط‌زیست و منابع طبیعی، در حال حاضر و به استناد گزارش‌هایی که وزارت نیرو در سال‌های 1381 و 1382 منتشر کرد، حدود 60 میلیارد مترمکعب آب از طریق چاه‌های عمیق و نیمه‌عمیق که تعداد آن‌ها به بیش از 450 هزار حلقه می‌رسد، استخراج می‌شود و از کل چاه‌های موجود حدود 268 هزار حلقه در مناطق آزاد و 190 هزار حلقه در مناطق ممنوعه حفر شده‌اند.
تدوین طرح جامع مدیریت تالاب هامون
به گزارش ایسنا امیر عبدوس، مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست هم گفت: طرح جامع مدیریت تالاب هامون برای نجات این تالاب بین‌المللی از خطر نابودی تهیه شده است.
وی افزود: صرفه‌جویی در مصرف آب و استفاده حداکثری از آن، حق‌آبه تالاب، احیای اکوسیستم دریاچه هامون، احیای پوشش گیاهی اطراف دریاچه و افزایش بهره‌وری آب کشاورزی از مهم‌ترین تمهیدات پیش‌بینی شده در طرح جامع مدیریت تالاب هامون است.
به گفته عبدوس، تالاب‌های «هامون پوزک» به وسعت 10 هزار هکتار، «هامون صابری و هامون هیرمند» با وسعت 50 هزار هکتار به دلیل اختلال‌های ناشی از دخالت‌های انسان در اکوسیستم تالاب، در سال 1990 در فهرست قرمز کنوانسیون رامسر (فهرست تالاب‌های در حال نابودی) قرار گرفته‌اند.
وی با بیان این که منابع تأمین‌کننده آب هامون خارج از مرزهای ایران است، افزود: بنابراین بیشترین بخش طرح جامع مدیریت تالاب هامون به افزایش بهره‌وری آب و استفاده بهینه از آن اختصاص دارد.
مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط‌زیست با اشاره به این که امیدی به احیای بخش‌هایی از تالاب هامون نیست، گفت: این بخش‌ها تبدیل به کانون‌های شن‌های روان شده‌اند. البته در طرح یاد شده، موضوع عملیات تثبیت شن‌های روان مورد تأکید قرار گرفته است.
محمدجواد محمدی‌زاده، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست هم در گفت‌وگویی با ایسنا ابراز امیدواری کرد که «طرح جامع مدیریت تالاب هامون» در جلسه استانی هیأت دولت در سیستان و بلوچستان تصویب شود.
مجموعه تالاب‌های هامون با وسعتی بیش از 293 هزار هکتار، بزرگ‌ترین دریاچه آب شیرین ایران بود که تا سال 1378 با حجمی بیش از 8 میلیارد مترمکعب عامل اصلی حیات در منطقه سیستان شناخته می‌شد، اما خشکسالی پی در پی از سال 1379 موجب خشکی این تالاب عظیم و گسستگی زنجیره حیات در این منطقه شده است.
