زیست بوم
تهدید حیات پنجمین سرو پیر جهان با احداث جاده
- زيست بوم
- نمایش از یکشنبه, 23 آبان 1389 08:39
- بازدید: 4036
برگرفته از خبرگزاری مهر
سرو "قلعه سروستان" باغملک به عنوان دومین سرو کهنسال ایران درحالی همچنان پابرجا مانده که نه تنها تلاشی برای به ثبت رسیدن این اثر طبیعی و کهن در فهرست آثار طبیعی ملی انجام نشده بلکه احداث راههای ارتباطی اطراف آن به تهدیدی برای حیات پنجمین سرو پیر جهان است.
به گزارش خبرنگار مهر، درخت سروی در اردکان زنده و سبز است که سه هزار سال در برابر آفتاب و باران، سرما و گرما، گذر زمان، زنده و تندرست با قامتی بلند همچنان پابرجاست. سرو "قلعه سروستان" یکی از درختان پیری است که در روستای عشایری قلعه سروستان اطراف شهرستان باغملک استان خوزستان زنده است و با سه هزار سال سن بیش از 20 متر قد دارد.
سرو کهنسال قلعه سروستان بعد از سرو چهار هزار ساله ابرکوه یزد دومین سرو پرعمر ایران و پنجمین درخت پیر سرو جهان است. این سرو کهنسال را از آن جهت سرو قلعه سروستان می نامند که در نزدیکی اش دژ و قلعه سرسختی جا خوش کرده است. شاید نام سروستان هم از تجمع سروهای پیر در این منطقه آمده است.
دژساخته شده سروستان هم قدمتی تاریخی دارد؛ این دژ دوره سلجوقی تنها از یک راه دشوار قابل دسترس است و روبه رو و اطراف آن را دره، پرتگاه و رودخانه در بر گرفته است. البته از این دژ که روزگاری شخصی به نام سردار ملیح از فرماندهان امیر ارسلان سلجوقیان آن را بنا کرده، جز چند دیواره مخروبه و تکه سنگهای مربوط به قلعه چیز دیگری بر جای نمانده است. رودخانه ای هم که اطراف این دژ و درختان سرو نزدیک به آن قرار دارد چند سالی است که به دلیل خشکسالی و کم آبی رو به خشکی نهاده و آب آن ناچیز است.
اگر چه سرو کهنسال قلعه سروستان هم سن و سالی در این منطقه ندارد اما چند سرو پیر دیگری هم هستند که قدمتشان یکی دو هزار سال به نظر می رسد. شاید به دلیل حضور همین درختان کهنسال سرو و قلعه تاریخی است که روستای شهرستان باغملک، قلعه سروستان نامیده شده است.
اکنون مدتی است که ایجاد راه جدیدی دسترسی به روستای قلعه سروستان و اطراف آن، لرزه بر تن این درختان انداخته و دوستداران میراث فرهنگی و طبیعت را نگران کرده است. آنها بیم آن دارند که سروهای باغملک بدون اینکه در فهرست میراث طبیعی به ثبت برسند خشک شوند.
فرهاد رهبری، فعال میراث فرهنگی در گفتگو با خبرنگار مهر با تائید اینکه جاده کشی در اطراف روستا به سرو کشی این منطقه خوش آب و هوا منجر می شود می گوید: کشیده شدن راه ارتباطی رباط به روستاهای چل چلک و آرزو به سمت امامزاده عبدالله (ع) برای این درخت کهن سال خطرات زیست محیطی به همراه دارد.
عضو انجمن دوستداران میراث فرهنگی بوم و آفتاب ادامه می دهد: با احداث این راه نه تنها محیط پیرامون زندگی این درخت کهنسال آلوده می شود بلکه رفت و آمد وسایل نقلیه سنگین نیز لرزه بر تن و ریشه های این درخت می اندازد.
رهبری معتقد است بر اثر احداث مسیر تردد ماشینهای سنگین به ریشه های بلند و گسترده این درخت آسیب جدی وارد می شود. همچنین خطر واژگونی خودروهای عبوری که با تکمیل احداث جاده در فاصله 20 متری این درخت ایجاد شده بر روی این درخت وجود دارد.
نامه ای بی پاسخ برای نجات جان درخت پیر
انجمن بوم و آفتاب چندی پیش نامه ای به مدیرکل سازمان حفاظت محیط زیست استان خوزستان نوشته است مبنی بر اینکه اگر جاده ارتباطی نزدیک درخت سرو اندکی تغییر مسیر ندهد و با فاصله بیشتری از حریم این درخت عبور نکند شاهد بیماری و به خطر افتادن جان این درخت کهنسال خواهیم بود و احتمال بسیار می رود این سرو پس از قرنهای متمادی که به حیاط خود ادامه داده تا چند سال آینده از بین برود.
به گفته رهبری هنوز پاسخی از سوی مدیر کل محیط زیست خوزستان اعلام نشده است.
عضو انجمن بوم و آفتاب می گوید: موضوع به خطر افتادن جان درخت کهنسال سرو را با مسئول اداره راه و ترابری خوزستان نیز مطرح کرده ایم اما آنها هم اعلام کردند که تغییر راه دسترسی هزینه بر و از توان اداره راه و ترابری استان خوزستان خارج است.
فرهاد رهبری در ادامه می گوید: قرار بود که با کارشناسان میراث فرهنگی به دیدن سرو کهنسال باغملک برویم تا شرایط ثبت این اثر طبیعی بررسی شود اما کارشناسان میراث فرهنگی هر بار این بازدید را به دلائل مختلف به تعویق می اندازند.
عضو انجمن دوستدار میراث فرهنگی بوم و آفتاب ادامه می دهد: می بایست سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خوزستان، سازمان حفاظت محیط زیست، منابع طبیعی و دیگر سازمانهای مربوطه به عنوان متولیان نگهداری از این میراث طبیعی و کهن هر چه زودتر نسبت به ثبت این سرو در فهرست آثار طبیعی کشور اقدام کنند تا کژاندیشان به هر دلیلی این گنجینه طبیعی و زنده را از بین نبرند.
ویژگی بارز منطقه قلعه سروستان وجود چهار سرو عظیم است که یکی از آنها بیش از سه هزار سال و سه درخت دیگر قطعا عمری حدود دو هزار سال دارد. این سروها قبلا پنج اصله بودند ولی متاسفانه در سال‌های اخیر یکی از آنها بریده شد. هیچیک از این درختها نه در فهرست طبیعی و نه در فهرست میراث فرهنگی به ثبت نرسیده‌اند حال آن که باید ضمن ثبت شرایط نگهداری از آنها را مهیا کرد.
