ایران‌بوم

نماي ۱/ حتما خاطرتان هست تا سال قبل ميدان فردوسي مشهد با ديواره‌هاي آجري بدون روکش يکي از زشت ترين ميدان‌هاي مشهد بود.

نماي ۲/ دري به تخته خورد، مديريت امور هنري شهرداري در ادامه طرح‌هاي زيبايي سازي شهر با هزينه‌اي ۴۵ ميليون توماني شاهنامه فردوسي پاکزاد را در اين ميدان نقاشي کرد و اين ميدان به يکي از زيباترين ميدان‌هاي شهر تبديل شد.

نماي ۳/ مردم راضي بودند. همان وقت روزنامه خراسان بازتاب رضايت مردم در پي اين نقاشي ديواري را در گزارشي منعکس کرد.

نماي ۴/ هنوز يک سال نگذشته بود که آستان قدس به دلايلي اين نقاشي‌ها را در تاريکي يکشنبه شب (۲ شب قبل) از بين برد.

نماي ۵/ مظفري، مدير امور هنري شهرداري مشهد مي‌گويد: اين اقدام فقط يک لجبازي است.

نماي ۶/ ندا رئوفيان، طراح نقاشي شاهنامه در ميدان فردوسی روز گذشته با ما تماس گرفت و از شدت گريه نمي‌توانست حرف بزند. نماي ۷/ اداره حفاظت املاک و اراضي آستان قدس با پاشيدن رنگ سفيد بر روي اين نقاشي‌ها که روايت شاهنامه بود، در واقع فردوسي را «روسپيد» کرد!

سال پيش بود که ندا رئوفيان، هنرمند مشهدي فاز اول نقاشي ديوارهاي اطراف ميدان فردوسي مشهد را با موضوع داستان‌هاي شاهنامه و هفت خان رستم به پايان رساند. از آن روز به بعد، ميدان فردوسي رنگ فردوسي گرفت و ديوارهايي که جز زشتي اثر ديگري در شهر نداشت باعث ايجاد فضايي زيبا و همگون با فضاي شهر گرديد. حال بعد از گذشت يک سال از اين موضوع، مردمي که صبح دوشنبه گذشته از ميدان فردوسي عبور کردند، نقاشي‌ها را نديدند. حتما تعجب کردند و با خود گفتند حتما اشتباهي رخ داده است. اما اشتباه در کار نبود. اينجا ميدان فردوسي بود اما بدون آن نقاشي ها. اثري که به عنوان طولاني ترين نقاشي ديواري کشور شناخته مي‌شد، براي نوشتن اين مطلب که «اين ملک مربوط به آستان قدس است» از بين رفته بود. براي بررسي دقيق تر اين اتفاق ابتدا با هادي مظفري، مدير امور هنري معاونت فرهنگي اجتماعي شهرداري مشهد هم کلام و نظر او را در اين رابطه جويا مي‌شويم.

لج بازي!

او معتقد است که هيچ دليلي جز لجبازي نمي‌توان براي اين کار در نظر گرفت چون اگر دليل ديگري داشت در مدت يک سالي که از کشيدن اين نقاشي مي‌گذرد، اين اتفاق مي‌افتاد. مظفري همچنين بر اين نکته تاکيد مي‌کند که تمام مراحل انجام اين نقاشي ديواري از ابتدا با هماهنگي آستان قدس رضوي انجام شده است. او ادامه مي‌دهد: با توجه به اظهاراتي که مسئولان متولي در اداره حفاظت از املاک و اراضي آستان قدس رضوي به کارشناس نقاشي ديواري ما داشته است دليل اين اتفاق، اقدام برخي از شهرداري‌هاي مناطق در زيباسازي بعضي از ديوارهاي شهر که موجب پاکسازي نوشته‌هاي تعدادي از ديوارهاي موقوفات شده، ذکر شده است. وي مي‌افزايد: چه دليل دارد که اداره حفاظت از املاک و اراضي آستان قدس رضوي به همين راحتي ۲ هزار و ۲۰۰ مترمربع نقاشي ديواري با هزينه‌اي بالغ بر ۴۵ ميليون تومان را يک شبه از بين مي‌برد و هيچ توجهي به زحمت هنرمنداني که شبانه روز در زمستان و تابستان وقت خود را صرف اين نقاشي کرده است نمي‌کند.

ادبيات جاده اي

مدير امور هنري معاونت فرهنگي اجتماعي شهرداري مشهد، نوشتن اين گونه مطالب بر روي ديوارهاي شهر را ادبياتي جاده‌اي عنوان و تاکيد مي‌کند: اين فضايي که بر روي ديوارهاي موقوفات آستان قدس ايجاد شده است بيشتر در جاده‌ها قابل مشاهده است و اصلا منطقي نيست که اين کار را بر روي ديوارهاي شهر انجام دهيم و فضاي آن را ناهمگون با شهر کنيم. او در ادامه مي‌افزايد: متاسفانه تمام تلاشي که شهرداري طي ۳سال براي زيباسازي شهر و فضاسازي چهره نازيباي ديوارها انجام داده است در مدت يک ماه توسط دوستان (!) از بين رفته و تخريب شد.

توافق‌ها با آستان قدس

مظفري سپس در پاسخ به اين سوال خبرنگار خراسان که آيا قبل از شروع پروژه نقاشي ديواري ميدان فردوسي با آستان قدس رضوي هماهنگي داشته ايد يا خير؟ مي‌گويد: صددرصد هماهنگ شده بود، حتي آنها در يک برهه‌اي کار را متوقف کردند و براي ادامه فعاليت اين شرط را گذاشتند که در قسمت‌هايي از نقاشي اين مطلب (اين ملک متعلق به آستان قدس رضوي مي‌باشد) درج شود، ما هم علي رغم ميل باطني خود و براي اجراي خواسته‌هاي آستان قدس رضوي در قسمت‌هاي مختلفي از نقاشي، مطلب مورد نظر را درج کرديم. اين هنرمند مشهدي در ادامه صحبت هايش به توافق‌هاي صورت گرفته با آستان قدس رضوي براي انجام طرح‌هاي گرافيکي روي ديوارهاي موقوفات اشاره مي‌کند و مي‌گويد: در تاريخ ۲۱ارديبهشت ماه جاري طي نامه‌اي طرح پيشنهادي خود را براي اداره حفاظت از املاک و اراضي آستان قدس رضوي ارسال کرديم که مورد توجه آن‌ها قرار گرفت اما بعد از گذشت چند روز متاسفانه شاهد اين اتفاق ناخوشايند شديم. براي بررسي دقيق تر اين موضوع و دريافت پاسخ انبوه سوال هايمان به سراغ رئيس اداره حفاظت املاک و اراضي آستان قدس رضوي که باني از بين رفتن نقاشي ميدان فردوسي است، رفتيم. شريعتمداري به طور صريح اعلام مي‌کند که اين اقدام براي اجراي طرح شهرداري به منظور يک دست شدن ديواره‌هاي املاک موقوفه آستان قدس انجام شده است. او مي‌گويد: چندي قبل مديريت امور هنري شهرداري طرحي را به ما پيشنهاد کرد که براي زيباسازي هر چه بيشتر شهر بر روي ديواره‌هاي موقوفات آستان قدس اجرا شود اين طرح که نسخه‌اي از آن به روزنامه ارسال شد، شامل چند طرح زيباي اسليمي است که البته با از بين بردن نقاشي ميدان فردوسي همان هم توسط آستان قدس اجرا نشده است که ما هم اين پيشنهاد را به اجرا در آورديم و تصميم گرفتيم اول از ميدان فردوسي شروع کنيم. وي در پاسخ به اين سوال خبرنگار خراسان مبني بر اين که چرا براي اجراي طرح ابتدا از ديواري شروع کرديد که ميليون‌ها تومان هزينه براي آن صرف شده، بيش از يک سال از وقت هنرمندان شهر را گرفته و مورد رضايت و استقبال مردم بوده است؟ مي‌گويد: اين طرح مصوب شوراي نقاشي مديريت امور هنري شهرداري است و شامل تمام موقوفات مي‌شود، ديوار اطراف ميدان فردوسي نيز جزئي از همين موقوفات مي‌باشد و چون در مکاني واقع شده است که در ديد مردم قرار دارد، تصميم گرفتيم براي شروع از اين جا شروع کنيم. او اين اقدام را در راستاي هماهنگي با شهرداري توصيف مي‌کند و مي‌گويد: آستان قدس رضوي و شهرداري مشهد هيچ مشکلي با هم ندارند و اگر اقدامي هم صورت گرفته در جهت تعامل اين دو نهاد بوده است.

بغض هنرمندان ترکيد...

در حال نوشتن اين گزارش بوديم که ندا رئوفيان، هنرمندي که نقاشي‌هاي ميدان فردوسي را کشيده بود، با ما تماس گرفت، او با بغضي در گلو در رابطه با اين اقدام آستان قدس مي‌گويد: من هنوز باورم نمي‌شود که اين اتفاق افتاده است، باورتان نمي‌شود که من بيش از يک سال از عمرم را در سرما و گرما روي اين کار صرف کردم و آن‌ها به راحتي و يک شبه آن را از بين بردند. شايان ذکر است، هنرمندان ديگري نيز با ما تماس گرفتند و مراتب اعتراض خود را ابراز کردند.

ماجراي يک عمليات انتحاري!

در آخرين لحظات ارسال صفحه براي چاپ متوجه ابعاد ديگري از اين اتفاق شديم که حامد مقدم سخنگوي شهرداري آن را اين طور توضيح مي‌دهد: ما از آستان قدس به عنوان متولي معنويت و فرهنگ توقع داريم که در تبعيت از ضوابط و قوانين نظام جمهوري اسلامي ايران پيش قدم باشند، اگر زماني براي انجام فعاليتي نيازمند مجوز شهرداري باشد بايد در اين زمينه از مجراي قانوني وارد شود و در اين زمينه پيش قدم باشد، نه اين که مجوز نگيرد و توقع داشته باشد که بدون مجوز تلويزيون شهري در يک نقطه از شهر مشهد (ابتداي بلوار سجاد) نصب شود و فعاليت کند. وي ادامه مي‌دهد: اين درست نيست، وقتي که روال قانوني يک فعاليت طي شده و مجوز نگرفته است بخواهيم فعاليت کنيم و وقتي هم جلوي آن گرفته شد و با انجام عمليات انتحاري، نقاشي ۴۵ ميليون توماني را شبانه رنگ آميزي و از بين ببريم. او افزود: اين پول مردم و بيت المال است که اين گونه از بين مي‌رود. دوست نداشتيم موضوع در مطبوعات و رسانه‌ها منعکس شود اما وقتي به صورت قانوني و روال عادي دنبال مي‌کنيم و به نتيجه نمي‌رسيم، در اين شرايط رسانه‌ها نيز بايد در جريان قرار بگيرند.