دیده‌بان خلیج فارس
«ابوموسی» ؛ سرزمین سبز خلیج‌فارس
- ديده بان خليج فارس
- نمایش از شنبه, 23 ارديبهشت 1391 10:01
- بازدید: 8013
برگرفته از روزنامه اطلاعات
اگر جزیره کیش را نگین خلیج‌فارس و قشم را سرزمین عجایب بدانی حتماً ابوموسی را هم آبی‌ترین جزیره خلیج فارس می‌نامی؛ جزایر خلیج‌فارس تقریباً از یک نوع طبیعت برخوردارند، اما برخی از جزایر استثنا هستند مانند قشم که به سرزمین اصلی نزدیک است، اما جزایری مانند ابوموسی ساحل بکری دارند و برای کسانی مناسب هستند که می‌خواهند در ساحلی آرام و تمیز مدتی را در آرامش سپری کنند.
ساحل سفید رنگ و آبی و پرنده‌های مهاجر جزیره شاید به گفته کسانی که به دنبال آرامش‌اند جای مناسبی باشد، اما افسون جزیره تنها سکوت و آرامش آن نیست بلکه گونه‌هایی از حیات وحش نیز جزو جاذبه‌های این جزیره محسوب می‌شوند. براساس یافته‌های اداره محیط‌زیست استان هرمزگان سواحل ماسه‌ای این جزیره محل تخمگذاری لاک‌پشتان دریایی است.
در بخش دیگری ااز جزیره نیز صخره‌ای وجود دارد که پرستوهای دریایی پشتتیره و گونه سفید بر روی آن تخمگذاری می‌کنند.
در تنب بزرگ خارپشت بیابانی وجود دارد و در تنب کوچک گزارش‌هایی از تخمگذاری پرنده نوک سرخ دریایی رسیده است.جزیره، جانورانی از جمله خرگوش و خدنگ بزرگ و پرنده‌های مهاجر زیادی دارد، اما تاکنون حیات‌وحش آن را بررسی نکرده‌اند.
شفافیت آب خلیج‌فارس در ساحل ابوموسی هم به حدی است که ماهی‌های آکواریومی و مرجان‌های آن نیز از کنار ساحل و موج‌شکن‌ها به طور واضح دیده می‌شوند و این خود جاذبه دیگر جزیره به شمار می‌آید.
عمر این جزیره بنا به مطالعات تاریخی به هزار سال قبل از میلاد می‌رسد. این جزیره از اواسط هزاره دوم چندین دوره تاریخی از جمله اشکانیان، سلوکیان، سلجوقیان و آل‌بویه را به خود دیده است.
وضعیت جزیره
«جزیره ابوموسی» جنوبی‌ترین جزیره ایرانی آبهای خلیج‌فارس است. جزیره ابوموسی یکی از 14 جزیره استان هرمزگان است و طول و عرض آن حدود 5/4 کیلومتر است. شهر ابوموسی مرکز جزیره ابوموسی است و ارتفاع آن از سطح دریا 46 متر است.جزیره ابوموسی حدود 25 کیلومتر مربع مساحت دارد و فاصله بین آن و جزایر تنب به دلیل عمق مناسب آب تنها مسیر قابل کشتیرانی برای نفتکش‌های بزرگ است.
بوموسو؛ نام اصلی جزیره
نام اصلی و ایرانی جزیره ابوموسی، «بوموسو» است.درباره جزیره ابوموسی بدون این که نیازی به تغییر نام باشد بایسته است که در نوشته‌های پارسی و مکاتبات، نام این جزیره را درست و با توجه به ریشه ایرانی آن، «بوموسو» بنویسیم و بخوانیم.واژه فارسی «بوموسو» از دو بخش اصلی تشکیل شده است. بخش نخست این واژه بوم به معنی سرزمین است. بخش دوم آن «سُو» که همان سُوز یا سبز است. به این ترتیب ترکیب «بوم و سُو» نام اصلی و ایرانی این جزیره است که معنی آن بوم سبز یا سرزمین سبز است.
در تأیید این نکته، به نام‌های فارسی دیگر این جزیره نیز می‌توان اشاره کرد که دربرگیرنده هر دو جز بوم و سبز هستند. این جزیره که از خوش آب و هواترین مناطق خلیج‌فارس است و انواع گیاهان و جانوران دریایی در ساحل آن به چشم می‌خورد و از دیرباز دارای آب شیرین، کشتزار و مراتع خوب بوده، نزد مردم بوشهر و بندر لنگه و دیگر شهرهای پارس تا 80 سال پیش به نام «گپ سبزو» به معنی سبزه‌زار بزرگ شناخته می‌شد و یا در اسناد تاریخی از آن با نام بوموو یاد کرده‌اند که از دو بخش بوم و اوو یا آب تشکیل شده است و به صورت بومُف معرب شده است.
بنابراین شایسته است که در نوشته‌های پارسی، نام این جزیره را درست و باتوجه به ریشه ایرانی آن، «بوموسو» بنویسم و بخوانیم.
تُنب، واژه‌ای پارسی است
عرب‌ها که می‌کوشند نسبتی بین خود و جزایر سه‌گانه تنب بزرگ و تنب کوچک و بوموسو پیدا کنند، در نوشته‌های خود واژه فارسی تنب را معرب کرده و به صورت «طنب»می‌نویسند. در صورتی که «تُنب» یا «تُمب»، واژه‌ای فارسی سره است که در گویش‌های محلی جنوب ایران شامل لهجه‌های لارستانی، بندری، تنگستانی و دشتستانی به معنای تپه و پشته یا تَل هستند. در خلیج‌فارس دو جزیره نام تُنب بر خود دارند، یکی تنب بزرگ و دیگری تنب کوچک.
جزیره تنب بزرگ از دیرباز به نام‌هایی همچون تُمب بزرگ، تُمب گپ، تنب مار، تُنب مار بزرگ، تل مار و... نامیده می‌شده است؛ چون در این جزیره در گذشته‌ای نه‌چندان دور شمار زیادی مار سمی وجود داشته است. در گویش دریانوردان محلی این جزیره را «تمب گپ» نیز می‌نامند که باز نشان از هویت ایرانی آن دارد. واژه «تنب» در ترکیب نام بسیاری از روستاهای بندرلنگه و بوشهر نیز به کار رفته است. نام جزیره تنب کوچک نیز بر همین بنیان استوار است.
حاکمیت ایران بر جزایر ابوموسی، تنب بزرگ و تنب کوچک ریشه در دورة امپراتوری‌های عیلامی، ماد، هخامنشی، اشکانی و ساسانی دارد. در این دوران نظم و امنیت ایرانی (persianpax) بر سراسر این پهنه آبی خلیج فارس و جزایر آن حکمفرما بود. در سال 1971 پس از توافق ایران و بریتانیا و پیش از خروج نیروهای نظامی انگلیس از منطقه و تأسیس کشور امارات متحده عربی، ابوموسی به همراه تنب بزرگ و تنب کوچک پس از نزدیک به 70 سال شکایت‌های مداوم دولت ایران علیه اشغالگری انگلیس سرانجام به ایران بازگردانده شد. در سال 1992 و پس از خاتمه جنگ خلیج فارس امارات متحده عربی بر خلاف نظر شیخ شارجه و تفاهم‌نامه 1971 شارجه با ایران در باره ابوموسی، اقدام به طرح ادعاهای مالکیت بر جزایر سه‌گانه کرد. این اقدام واکنش دولت ایران را برانگیخت.
شورای عالی امنیت ملی ایران با صدور بیانیه‌ای هشت ماده‌ای بر حق حاکمیت بی چون و چرای ایران بر جزایر تاکید کرد. در بند هفتم این بیانیه آمده‌است: «طرح ادعاهای تاریخی در مورد سرزمین‌های ایران، اگرچه همواره به نفع ایران است، ما آن را به هیچ وجه به مصلحت امنیت منطقه نمی‌دانیم و تجربه ادعاهای مشابه از سوی عراق درس عبرتی در این زمینه‌است.»
جزیره ابوموسی آب و هوای مرطوب و گرمی دارد. و بیشتر مردم بومی محل به صید ماهی اشتغال دارند.
اهالی جزیره ابوموسی را به سختی می‌توانی سر ظهر در کوچه و خیابان‌های آن پیدا کنی. خورشید
خلیج فارس داغ می‌تابد و درختان سایه کمی دارند.اهالی جزیره، ابوموسی را امن‌ترین نقطه ایران می‌دانند.اهالی جزیره همه جور امکاناتی دم دستشان دارند اینجا از تمام ایران نماینده دارد. بندر لنگه‌ای، بندرعباسی، مینابی، تهرانی، یزدی، حتی اردبیلی که زمانی به صورت موقت به جزیره آمدند و همین جا ماندگار شدند و الان باید به آنها بگویی ابوموسی ای!
به نظر می‌رسد اگر شرایط برای تبدیل جزیره ابوموسی به منطقه نمونه گردشگری کشور مناسب باشد، می‌توان با جذب سرمایه‌گذاران و گردشگران، جاذبه‌های گردشگری زیادی را در جزیره ابوموسی ایجاد کرد و همچنان که اکنون برخی از اهالی جزیره برای ماهیگیری، غواصی و شنا به کنار ساحل می‌روند از این ظرفیت برای استفاده همه گردشگران ایرانی و خارجی بهره برد.
